Friday, October 8, 2010

ਜੰਜੀਰੀਦਾਰ ਗ਼ਜ਼ਲ

ਗਾਇਕਾਂ ਖਰੀਦ ਲਈ ਸੋਹਣੀ ਕਾਰ ਕੋਠੀ ਵੀ,

ਵੇਚੀਆਂ ਜੋ ਚਲ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਰਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |


ਸ਼ਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਹੋ ਰਹੇ ਨੇ ਦੇਖ ਦੇਖ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ,

ਝੂਠੀ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਗਵਾਹ ਭਰਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |


ਭਰਮਾਂ ਨੇ ਨਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਬੀਜ਼ ਨੇਕ-ਚਲਣੀ ਦਾ,

ਬਣ ਗਏ ਕੁਚਾਲਾਂ ਐਸੇ ਚਲਣਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |


ਚਲਣਾਂ ਨੇ ਖੋਹਿਆ ਖੰਨਾ-ਟੁੱਕ ਮੇਰੇ ਹਿਸੇ ਦਾ,

ਲਗੀਆਂ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਜੋ ਮਰਜਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |


ਮਰਜਾਂ ਘਟਾਉਣ ਥਾਵੇਂ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਜੋ ਵਧਾਣ,

ਵੈਦਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਉਹ ਗਰਜਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |


ਗਰਜਾਂ ਦੇ ਹੇਠ ਜਿਹੜੇ ਪਿਸ ਚੂਰ ਚੂਰ ਹੋਏ,

ਐਨੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨੇ ਜੋ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |


ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਦੇ ਲਈ ਸਦਾ ਚੜੇ ਸੂਲੀ ਡਰੇ ਨਾ,

ਅੱਜ ਦੇ ਜੋ ਡਰਦੇ ਨੇ ਆਸ਼ਿਕ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |


ਆਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਕੰਮ ਛੱਡੇ ਰੋਣ-ਧੋਣ ਬਿਨਾਂ ਸਾਰੇ,

ਤਲੀ ਸਿਰ ਧਾਰਨ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |


ਸ਼ਰਤਾਂ ਨੇ ਬੀਤੇ ਦੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘਾ,

ਭੁੱਲ ਜਮੀਂ ਬਣ ਬੈਠੇ ਅਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |


ਅਰਸ਼ਾਂ 'ਚ ਉਡਣ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਨੇ ਅੰਗ ਤੋੜੇ,
ਜਿਥੇ ਮੂਧੇ-ਮੂੰਹ ਹਾਂ ਡਿੱਗੇ ਫਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਫਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵੱਲ ਨਾ ਨਜ਼ਰ ਕਰ ਤੁਰੇ ਕਦੇ,
ਹੋਏ ਬੈਠੇ ਲੰਙੇ ਹੁਣ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਭੁੱਲ ਹੋ ਗਏ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ,
ਚੱਲੋ ਸਾਰੇ ਰਲ ਮਿਲ ਧਰਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਧਰਮਾਂ ਨੇ ਪਾੜ ਕੇ ਲੋਕਾਈ ਲੀਰੋ-ਲੀਰ ਕੀਤੀ,
ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਐਸੇ ਜ਼ਰਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਜ਼ਰਮਾਂ ਤਾਂ ਵੰਡਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕੰਮ ਉਹਨਾ ਦਾ ਹੈ
ਮੌਤੋਂ ਡਰ ਕੌਰੋਂ ਬਣੀ ਸਲਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਸਲਮਾਂ ਵਿਚਾਰੀ ਜਾਣੇ ਕੀ ਬਾਤ ਆਣ ਵਾਲੀ,
ਜਿਹੜੇ ਹੋਏ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਜ਼ਖਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਜ਼ਖਮਾਂ ਨੂੰ ਸੱਠੋਂ ਵਧ ਸਾਲੀਂ ਨਾ ਨਸੀਬ ਹੋਈ,
ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਖੀਸੇ ਪਈਆਂ ਮੱਲ੍ਹਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਮੱਲ੍ਹਮਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਜਾਵੋ ਸੜੇ ਅੰਗ ਕੱਟ ਦੇਵੋ,
ਕਾਹਤੋਂ ਬੈਠੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਬੇ-ਸ਼ਰਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਬੇ-ਸ਼ਰਮਾਂ ਤੇ ਢੀਠਾਂ ਦੀ ਹੀ ਲੱਗੇ ਸਰਦਾਰੀ ਹੁਣ,
ਮਰ-ਖ਼ਪ ਗਈਆਂ ਨੇ ਜੋ ਸਮਝਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਸਮਝਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਵੀ ਤਾਂ ਇੱਕ ਗੁਰ ਹੁੰਦਾ,
ਸਿਆਣਿਆਂ ਜੋ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸੀ ਰਮਜਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਰਮਜਾਂ ਨਾ ਬੁੱਝ ਹੋਣ ਜਦੋਂ ਅਖੀਂ ਧੁੰਦ ਹੋਵੇ,
ਬੇ-ਪਛਾਣ ਵਕ਼ਤ ਦੀਆਂ ਨਬ੍ਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ,

ਨਬ੍ਜ਼ਾਂ ਨਾ ਚਲਦੀਆਂ ਮੁਰਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੋਣ,
ਚਲ 'ਗਿੱਲਾ' ਇਹੋ ਜਹੀਆਂ ਗਜ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਵੀਏ |

ਬਹੱਤਰ ਕਲਾ ਛੰਦ

ਹੈ ਲੁਟ-ਪੁਟ ਦੇਸ਼ ਹੋਇਆ ਓ

ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਈਏ,

ਤੇ ਕਿਹਨੂੰ ਸੁਣਾਈਏ,

ਓ ਦਰਦ ਕਹਾਣੀ

ਇਹ ਲੋਟੂ ਢਾਣੀ

ਲਗਦਾ ਨਹੀਂ ਛਡਦੀ ਜੜਾਂ ਚੋਂ ਵੱਢੂ

ਵਸੇ ਮੀਂਹ ਪਿਆ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ

ਰੁਲੀ ਜਵਾਨੀ

ਨਾ ਪੱਲੇ ਚਵਾਨੀ,

ਕਾਮੇਂ ਭੁਖੇ ਨੰਗੇ

ਚੋਹੀਂ ਪਾਸੀਂ ਦੰਗੇ

ਖੁਭੇ ਵਿੱਚ ਚਿਕੜ ਕਿਹੜਾ ਦਸੋ ਕੱਢੂ

ਭਲੇ ਮਾਣਸ ਦੁਬਕ ਗਏ

ਗੱਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ

ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ

ਗੀਤ ਬਸ ਲਿਖਦੇ,

ਇਸ਼ਕ਼ ਨੇ ਸਿਖਦੇ

ਚੁੱਕਣ ਨਾ ਮੁੱਦਾ ਨੇ ਡਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ

ਤੈਂ ਕੀ ਲੈਣਾ "ਗਿੱਲਾ" ਓਏ

ਪੰਗੇ ਕਿਉਂ ਲੈਂਦਾ

ਟਿਕ ਕੇ ਨ ਬਹਿੰਦਾ,

ਸਚ ਨ ਕਹਿ ਤੂੰ

ਚੁਪ ਹੀ ਰਹਿ ਤੂੰ

ਕਿਸੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਨਾ ਸਿਆਣੇ ਕਹਿੰਦੇ

ਗੀਤ

ਪਥਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਬਿਰਖਾਂ ਦੀ ਛਾਂ ਲੱਭਾਂ

ਲਗਦਾ ਏ ਯਾਰੋ ਮੈਂ ਤੇ ਝੱਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ |

ਮਿਲਿਆ ਨਾ ਮੀਤ ਕੋਈ ਜਿਸ ਦੇ ਮਖੌਟਾ ਨਾਹੀਂ,

ਨਾਤਿਆਂ ਦੀ ਭੀੜ ਵਿਚ ਕੱਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ |

ਸੁਖਾਂ ਦੀ ਜੇ ਚਾਹ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਵੀ ਤਾਂ ਚਾਹੰਵਦੇ ਨੇ,

ਇਸ ਵਿਚ ਦੱਸੋ ਏ ਗੁਨਾਹ ਕਿਸ ਬੰਦੇ ਦਾ,

ਆਉਧ ਸਾਰੀ ਸੋਚਦਾ ਰਿਹਾ ਖੁਦ ਨੂੰ ਖਰੋਚਦਾ ਰਿਹਾ,

ਮਿਲਿਆ ਨਾ ਠਾਉਰ ਮੈਨੂੰ ਹਾਲੇ ਇਸ ਧੰਦੇ ਦਾ,

ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਮਨੁਖ ਅਸੀਂ ਕੇਹੀ ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਹੈ,

ਦੇਖ ਇਹਨੂੰ ਮੈਂ ਅਵੱਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ........ ਮਿਲਿਆ ਨਾ ਮੀਤ

ਮੇਰੀਆਂ ਮੁਹਬਤਾਂ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਧੱਬੇ,

ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀਆਂ ਵਫਾਵਾਂ ਦੇ ਗਵਾਹ ਨਹੀਂ,

ਬੇ-ਵਫਾਈ ਯਾਰਾਂ ਦੀ ਜੇ ਮੇਰੇ ਹਿੱਸੇ ਆ ਗਈ ਏ ,

ਫੇਰ ਇਸ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਯਾਰਾਂ ਦਾ ਗੁਨਾਹ ਨਹੀਂ,

ਵਗਦੇ ਵਰੋਲਿਆਂ ਦਾ ਵਰ੍ਹਦੇ ਹੋਏ ਓਲ੍ਹਿਆਂ ਦਾ,

ਲਗਦੈ ਮੈਂ ਤੇ ਮੌਸਮ ਕਲੱਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ.......ਮਿਲਿਆ ਨਾ ਮੀਤ

ਰਾਂਝੇ ਨੇ ਜੇ ਵੱਗ ਚਾਰੇ, ਹੀਰ ਨੇ ਵੀ ਚੂਰੀ ਕੁੱਟੀ,

ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਤਾਂ ਸੀ ਦੋਵੇਂ ਸਾਬਤ ਰਹੇ,

ਕੈਦੋਂ ਅਤੇ ਖੇੜੇ ਵੀ ਤਾਂ ਥਾਓਂ ਥਾਈਂ ਸਹੀ,

ਬਣਕੇ ਸਬੂਤ ਇਹ ਆਦਮ ਆਦਤ ਰਹੇ,

ਗੋਰਖ ਵੀ ਚੰਗਾ ਰਾਂਝਾ ਉਹਦੇ ਰੰਗੀਂ ਰੰਗਾ

ਜਿਥੇ ਹੋਇਆ ਯੋਗ ਉਹ ਟੱਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ .....ਮਿਲਿਆ ਨਾ ਮੀਤ

ਖਿਆਲਾਂ ਦੀ ਰਵਾਨੀ ਵਿਚ ਲਫਜਾਂ ਦੇ ਮਾਅਨੇ ਕੀ ਨੇ

ਗ਼ਜ਼ਲ ਜਾਂ ਗੀਤ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਹੈ,

ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਤਾਂ ਦਰਦ ਦੀ ਕੁਖੋਂ ਜੰਮੇ ਭੈਣ ਭਾਈ

ਅੱਡੋ-ਅੱਡ ਸੋਚ ਲੈਣਾ ਮਗ੍ਜ਼ੀ ਠਰਕ ਹੈ,

"ਨੀਰਵ" ਕਹਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੁਪਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ

ਵਿਚੇ ਵਿਚ ਜ਼ਖਮ ਇੱਕ ਅੱਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ.......... ਮਿਲਿਆ ਨਾ ਮੀਤ

ਸੁਪਨਾ

ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਤਕੜੀ 'ਚ

ਪਾਸਕ ਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰੋ

ਮਾਰੇ ਜਾਓਗੇ |

ਕਿਸੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਨੇਤਾ ਦੀ

ਕਰਤੂਤ ਤੇ ਹਥ ਨਾ ਧਰੋ

ਮਾਰੇ ਜਾਓਗੇ |

ਝੂਠ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਈ ਜਾਓ

ਸਚ ਦੀ ਹਾਮੀਂ ਨਾ ਭਰੋ

ਮਾਰੇ ਜਾਓਗੇ |

ਭੁਖ,ਗਰੀਬੀ, ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰੀ

ਜੇਕਰ ਹਸਕੇ ਨਾ ਜ਼ਰੋ

ਮਾਰੇ ਜਾਓਗੇ |

ਰਾਜ ਸ਼ਾਇਰ ਬਣੇ ਰਹੋ

ਰੋਹ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨਾ ਪੜੋ

ਮਾਰੇ ਜਾਓਗੇ |

ਦੇ ਰਿਹੈ ਕੋਈ ਧਮਕੀਆਂ ਜਾਓ

ਖੱਡੀਂ ਜਾ ਵੜੋ ਮਾਰੇ ਜਾਓਗੇ...........

ਮੈਂ ਸੁਣਿਆਂ ਇਹ ਦੇਰ ਤੱਕ

ਆਥਣ ਤੋਂ ਲੈ ਸਵੇਰ ਤੱਕ

ਝੁੰਜਲਾਇਆ, ਇੱਕ ਅੰਗੜਾਈ,

ਝੂਠਾ ਡਰਾਉਣਾ ਸੁਪਨਾ ਸੀ

ਅੱਖਾਂ ਖੋਹਲੀਆਂ

ਸੁਰਖ ਸੂਰਜ ਦਿਤਾ ਦਿਖਾਈ |

ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੇ ਮੈਂ

ਕਿੰਨਾ ਛੋਟਾ

ਇੱਕ ਜ਼ਰਰਾ

ਵਕ਼ਤ ਦਾ ਫੜਾ

ਜਿੰਦਗੀ ਮੇਰੇ ਕੰਨ 'ਚ ਕਿਹਾ

ਜਾਹ ਸਫ਼ਰ ਤੇ ਜਾਹ

ਕੁਝ ਕਮਾਕੇ ਲਿਆ

ਮੇਰੇ ਜਿਸਮ ਦੇ ਵਸਤਰ ਦੇ ਖੀਸੇ ਵਿਚ

ਇੱਕ ਜੁਬਾਨ ਸੀ ਬਸ

ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੈਂ ਕਮਾਇਆ ਏ

ਆਹ ਠਾਠਾਂ ਮਾਰਦਾ ਸਮੰਦਰ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ |

ਤੇ ਜਿੰਦਗੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਹੋ

ਬਖਸ਼ ਦਿਤਾ ਏ ਵਕ਼ਤ ਸਦੀਆਂ ਦਾ |

ਉਹ ਵਕਤ ਮੇਰਾ ਨਹੀਂ,

ਤੇਰਾ ਹੈ, ਤੇਰਾ ਹੈ, ਤੇਰਾ.... ਤੇਰਾ....

ਗਮ ਦਾ ਵਿਆਜ਼

ਸਚ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਕੰਡਿਆਂ ਦਾ, ਮੜਿਆ ਤਾਜ਼ ਦੇਖਿਆ |

ਮੈਂ ਖੁਦਾ ਦੇ ਘਰ ਉੱਤੇ, ਕਾਫਰ ਦਾ ਰਾਜ ਦੇਖਿਆ |

ਇਥੇ ਵਿਕਦੇ ਬੁੱਤ ਨੇ, ਆਦਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਗੇ,

ਝੂਠੇ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਖਾਮੋਸ਼ ਨੇ, ਕਹਿੰਦਾ ਬੁੱਤ੍ਸਾਜ਼ ਦੇਖਿਆ |

ਜਿਸ ਨੇ ਸੀ ਖੰਜਰ ਮਾਰਕੇ, ਪਾੜਿਆ ਮੇਰਾ ਜਿਗਰ,

ਕੰਬਦੇ ਹਥਾਂ ਨਾਲ ਉਹ, ਕਰਦਾ ਇਲਾਜ਼ ਦੇਖਿਆ |

ਤੇਰੇ ਦਰ ਤੇ ਆਕੇ ਵੀ, ਡਰਦਾ ਖੁਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦਾ,

ਪੈਂਦਾ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਮੂਲ ਤੇ, ਗਮ ਦਾ ਵਿਆਜ਼ ਦੇਖਿਆ |

ਚੀਖਾਂ ਚਿਖਾ ਚੋਂ ਉਠੀਆਂ, ਇਹ ਰੁਖ ਦੀਆਂ ਨੇ ਹੋਣੀਆਂ,

ਮੁਰਦਾ ਤੇ ਹਾਲੇ ਹੁਣੇ ਹੀ, ਸੀ ਮੈਂ ਬੇ-ਆਵਾਜ਼ ਦੇਖਿਆ |

ਗੀਤ

ਆਈ ਨਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸਾਨੂੰ ਯਾਰੀ ਅਸੀਂ ਲਾ ਬੈਠੇ |

ਸੋਹਲ ਜਿਹੀ ਜਿੰਦੜੀ ਨੂੰ ਦੁਖਾਂ ਵਿਚ ਪਾ ਬੈਠੇ |

ਕਦੇ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋਇਆ ਕਦੇ ਮੈਂ ਸੀ ਰੁੱਸ ਗਿਆ,

ਮੌਸਮ ਵਸਲ ਵਾਲਾ ਇੰਝ ਸਾਥੋਂ ਖੁੱਸ ਗਿਆ,

ਧੋਖਾ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਖੁਦ ਤੋਂ ਹੀ ਖਾ ਬੈਠੇ |

ਆਈ ਨਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸਾਨੂੰ.............

ਬਿਪਤਾ 'ਚ ਹਿੱਕ ਡਾਹਕੇ ਖੜਨ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਕੀਤੇ,

ਤੋੜ ਨਾ ਨਿਭਾਏ ਬੂਹੇ ਹਿੰਮਤ ਤੇ ਭੀੜ ਲੀਤੇ,

ਤੂੰ ਤੂੰ ਮੈਂ ਮੈਂ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਹਸਾ ਬੈਠੇ |

ਆਈ ਨਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸਾਨੂੰ.............

ਆਖਦੇ ਸਿਆਣੇ ਸਚ ਵਸਦਾ ਹੈ ਰੂਹ ਨੇੜੇ,

ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਖੜੇ ਰਹੇ ਹਉਮੈਂ ਦੇ ਖੂਹ ਨੇੜੇ,

ਤਾਹੀਓਂ ਸਾਹਵੇਂ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਰੁਤਬਾ ਘਟਾ ਬੈਠੇ |

ਆਈ ਨਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸਾਨੂੰ..............

ਸੌਦੇ ਤਕਦੀਰਾਂ ਦੇ ਨੇ ਮਨ ਸਮਝਾਉਨੇ ਆਂ,

ਆਪਣੀਆਂ ਘਾਟਾਂ ਉੱਤੇ ਧੂੜ ਬਸ ਪਾਉਨੇ ਆਂ,

ਝੂਠਾ "ਗਿੱਲ" ਕਹੇ ਦੂਰੀ ਲੇਖਾਂ ਚ ਲਿਖ ਬੈਠੇ |

ਆਈ ਨਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸਾਨੂੰ................

ਜੁਗਾੜੀ

ਜੁਗਤ ਲੜਾਈਏ ਕੋਈ, ਚੱਕਰ ਚਲਾਈਏ ਕੋਈ,

ਜੱਗ ਉੱਤੇ ਨਾਂ ਹੋਵੇ ਗੱਲਾਂ ਹੋਣ ਸਾਡੀਆਂ |

ਐਰੇ ਗੈਰੇ ਖੈਰੇ ਨੱਥੂ ਨਾਲੋਂ ਨਹੀਉਂ ਘੱਟ ਅਸੀਂ,

ਸੱਥ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਗੱਪੀ ਮਾਰਦੇ ਸੀ ਪਾਡੀਆਂ |

ਇੱਕ ਕਹਿੰਦਾ ਪੰਜ-ਸੱਤ ਗਾਣੇ ਲਿਖੋ ਵਿੰਗੇ-ਟੇਢੇ,

ਕੱਠੇ ਹੋਕੇ ਆਪਾਂ ਇੱਕ ਬੈਂਡ ਬਈ ਬਣਾਵਾਂਗੇ |

ਸਾਮੀ ਮੋਟੀ ਫੁਕਰੀ ਜੀ ਲੱਭ ਲਵੋ ਰਲ਼ ਮਿਲ਼

ਦੇਕੇ ਹਵਾ ਉਹਦੇ ਕੋਲੋਂ ਪੈਸੇ ਖਰਚਾਵਾਂਗੇ |

ਦੂਜਾ ਕਹਿੰਦਾ ਬੰਦਾ ਸਾਡੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਯਾਰੋ,

ਬੰਤ ਸਿਉਂ ਦਾ ਕੱਲਾ ਮੁੰਡਾ ਮਿੰਦੀ ਉਹਦਾ ਨਉਂ ਐਂ |

ਸਿਰੇ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਖ਼ਤ-ਖ਼ੁਤ ਕਢਵਾਕੇ ਰਖੇ

ਉਦ੍ਹੀ ‘ਝੋਟੇ-ਸਿਰ’ ਜਹੀ ਪਚਾਸੀ ਕਿੱਲੇ ਭੌਂ ਐਂ |

ਮੱਤ ਦਾ ਵੀ ਸਿਧਰਾ ਹੈ ਛੇਤੀ ਉਹਨੇ ਮੰਨ ਜਾਣਾ

ਤੀਜਾ ਕਹਿੰਦਾ ਮਿਤਰੋ ਓਏ ਦੇਰੀ ਹੁਣ ਕਰੋ ਨਾ |

ਰਹਿੰਦਾ ਖੂੰਹਦਾ ਗੀਤਾ ਵਾਲਾ ਚੱਕ ਦੂੰ ਘੜੇ ਤੋਂ ਕੌਲਾ,

ਪੜਿਆ ਹਾਂ ਪਿੰਗਲ ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਡਰੋ ਨਾ |

ਹੈਥੇ ਰਖ ਚੌਥੇ ਕਿਹਾ ਬਣਗੀ ਜਮਾ ਈ ਗੱਲ

ਵੱਡੀ ਸਾਰੀ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਰੀਲ ਕਢਵਾ ਦਿਓ |

ਦਿੱਲੀ ਜਾਂ ਬੰਬਈ ਤੋਂ ਮੰਗਾਓ ਅਧ ਨੰਗੀ ਬੀਬੀ,

ਪੁਠੀ ਸਿਧੀ ਕਰ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾ ਦਿਓ |

ਗੱਲਾਂ ਚ ਮਸਤ ਸਾਰੇ ਦੁਨੀਆਂ ਸੀ ਭੁੱਲੀ ਬੈਠੇ,

ਬੰਤਾ ਪਿਛੇ ਖੜਾ ਸਾਰੀ ਸੁਣਦਾ ਸੀ ਬਾਤ ਨੂੰ,

ਖਿੰਡੇ "ਗਿੱਲਾ" ਆਂਡੇ ਸ਼ੇਖਚਿਲੀਆਂ ਦੀ ਟੋਕਰੀ ਚੋਂ

ਬੁੜੇ ਜਦ ਕਿਹਾ "ਥੋਡੇ ਰਖਦਿਆਂ ਦੀ ਜਾਤ ਨੂੰ


ਸੋਚਾਂ ਦੇ ਵਹਿਣ (ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ)

ਮੀਤੋ ਵਰਾਂਡੇ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਆਪਣੇ ਸੱਤ ਕੁ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੁਧ ਚੁੰਘਾ ਰਹੀ ਸੀ ਅਚਾਨਕ ਉਸਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆਪਣੇ ਮੋਏ ਫੌਜੀ ਪਤੀ ਦੀ ਹਾਰ ਵਾਲੀ ਤਸਵੀਰ ਤੇ ਗਈ ਉਹ ਇੱਕ-ਟਕ ਉਸ ਵੱਲ ਦੇਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੀ ਚੀਖ ਨਿਕਲ ਗਈ | ਮੀਤੋ ਨੇ ਬੱਚੇ ਦੁਆਲੇ ਕਸੇ ਗਏ ਹੱਥ ਢਿੱਲੇ ਛੱਡੇ ਤੇ ਫੁੱਟ ਫੁੱਟ ਰੋ ਪਈ |

ਚਿੰਤਾ (ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ)

ਉਸਨੇ ਅਕਸਰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਇਹ ਕਿਹਾ "ਨਾ ਮੈਂ ਇੱਕਲਾ ਕੀ ਕੀ ਕਰਾਂ, ਸੱਤ ਹਜ਼ਾਰ ਨਾਲ ਕੀ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅੱਜ ਕੱਲ | ਜਦ ਤੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਕੋਈ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਜੌਬ ਹੀ ਭਾਲ ਲਈਏ |" ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਬੇਕਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਮਿਹਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਅੱਜ ਉਸਦੀ ਬੀ.ਐਡ. ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਟੀਚਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ, ਲਗਦੀ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਹੀ ਉਸਤੋਂ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋਵੇਗੀ | ਉਸਨੇ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ "ਯਾਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰਤਮੰਦ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਨਾ ਦੇਈਏ ਆਪਣਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਨਾ ਕਿਵੇਂ ਚਲ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ |" ਪਤਨੀ ਡੌਰ-ਭੌਰ ਉਸਦੇ ਵੱਲ ਤੱਕ ਰਹੀ ਹੈ |

ਪਿੱਤਲ ਦੀਆਂ ਬਾਟੀਆਂ (ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ)

"ਸੇਠ ਜੀ ਚਾਹ ਗਲਾਸਾਂ ਦੀ ਥਾਵੇਂ ਬਾਟੀਆਂ 'ਚ ਦੇ ਦਿਆ ਕਰੋ ਛੇਤੀ ਪੀਕੇ ਕੰਮ ਤੇ ਲੱਗੀਏ" ਕੋਠੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਮਜਦੂਰ ਨੇ ਸੁਨਿਆਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਉਸ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ "ਭਲਿਆ ਮਾਨਸਾ ਸਾਡੀਆਂ ਬਾਟੀਆਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਤੀਵੀਆਂ ਟੌਰ ਨਾਲ ਕੰਨਾਂ 'ਚ ਪਾਕੇ ਲੈ ਗਈਆਂ, ਦੱਸੋ ਕਿਥੋਂ ਲਿਆ ਕੇ ਦੇਵਾਂ ਹੁਣ ਬਾਟੀਆਂ ਥੋਨੂੰ |" ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਇੱਕ ਪਾੜਾ ਮਜ਼ਦੂਰ ਬੋਲਿਆ "ਸੇਠ ਜੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਈ ਨੇ ਫ਼ਰਕ ਐਨਾ ਕੁ ਐ ਕਿ ਰਸੋਈ ਦੀ ਥਾਂ ਬੈਂਕ ਦੇ ਲਾਕਰਾਂ 'ਚ ਨੇ |"

ਫਰਕ (ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ)

ਜਦ ਬੜੇ ਲਾਡਾਂ ਨਾਲ ਪਾਲੀ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਬੰਤੇ ਨੂੰ ਦੱਸੇ ਵਗੈਰ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਸੌਦਾਗਰ ਨਾਲ ਰਫੂ-ਚੱਕਰ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਬੜੇ ਦੁਖੀ ਮਨ ਨਾਲ ਕਿਹਾ "ਸੱਚੀਂ ਧੀਆਂ ਤੇ ਪੁੱਤਾਂ 'ਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ |"

ਉਮੰਗ

ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਦੇ

ਝੁਰਮਟ ਤੋਂ ਅਗਾਂਹ ਲੰਘ..

ਜਿਥੇ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਹੋ ਗਈ

ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਢੰਗ

ਜਿਥੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਰੰਗੀਨੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ

ਵਿਛੇ ਨੇ ਅਣਗਿਣਤ ਰੰਗ |

ਘਾਹ ਦੀਆਂ ਤਿੜਾਂ ਦਸਦੀਆਂ

ਗੁਲਾਬ ਥੀਂ ਮਲੰਗ |

ਉਸ ਥਾਂ ਤੇ ਬਹਿਕੇ

ਕੁਝ ਬੇ-ਬੋਲ ਕਹਿਕੇ

ਮੇਰਾ ਹੱਸਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦੈ

ਫਿਰ ਹਵਾਵਾਂ ਦੇ ਤਾਲ ਤੇ

ਸੂਰਜ਼ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਦੀ ਪਾਲ 'ਤੇ

ਬਿਨਾਂ ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ

ਨੱਚਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦੈ |


ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ

ਅੱਥਰੀ ਹੋਈ ਹਵਾ ਹੈ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ |

ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਬਣੀ ਖੁਦਾ ਹੈ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ |

ਤੋਲਾ ਤੋਲੇ ਤੋਲ ਤਦ ਹੀ ਮਾਸਾ ਕਰ ਦੇਵੇ,

ਅਖ ਵੀ ਬਣੀ ਬਲਾ ਹੈ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ |

ਤੇਰੀ ਤਰਫ਼ ਤੁਰਾਂ ਤਾਂ ਤੁਰਨ ਦਿੰਦੀ ਜਰਾ ਨਹੀਂ,

ਚੜਦੀ ਕੇਹੀ ਘਟਾ ਹੈ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ |

ਸੋਚਾਂ ਸੁਚੱਜੀਆਂ ਸਭੇ ਸਮਸ਼ਾਨ ਸੁੱਟੀਆਂ,

ਬਿਫਰੀ ਹੋਈ ਕਜ਼ਾ ਹੈ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ |

ਕੈਦ ਕਮਰੇ ਕੀਤੀਆਂ ਕੰਜਕਾਂ ਕੁਆਰੀਆਂ,

ਲਗਦੀ ਖਫਾ ਹਿਨਾ ਹੈ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ |

ਰਸਤੇ ਰੁਕੇ ਰੁਕੇ ਨੇ ਤੇ ਰੰਗ ਰਾਗ ਰੋਂਵਦੇ,

ਜਿੰਦਗੀ ਖਤਾ ਖਤਾ ਹੈ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ |

ਗੁਲ ਗੁਲਾਬੀ 'ਗਿੱਲ' ਗੁਲਦਸ੍ਤੇ ਗੁਆਚ ਗਏ,

ਸੁਨਸਾਨ ਜਹੀ ਸਭਾ ਹੈ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ |


Tuesday, August 3, 2010


ਬੇ-ਅਦਬ ਲੋਕ

ਮੇਜਾਂ ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ, ਮਨਭਾਉਣਾ ਕਬਾਬ,
ਪਰੋਸਣ ਤੇ ਪਲੋਸਣ ਲਈ ਜ਼ਲਵਾਦਾਰ ਸ਼ਬਾਬ.....
ਦੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਪਤੀ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ,
ਇੱਕ ਪੰਜ-ਸਿਤਾਰੇ ਵਿੱਚ ਡਿਨਰ ਸਮੇਂ :
ਦੋਵਾਂ ਪੈਗ ਉਠਾਇਆ,
ਗਿਲਾਸਾਂ ਨੂੰ ਖੜਕਾਇਆ, ਚੜਾਇਆ
ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ :
"ਯਾਰ ਮੇਰੇ ਸਮਝ 'ਚ ਨਹੀਂ ਆਇਆ,
ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲਫਜ਼ ਕਿਸ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ?"
ਦੂਜੇ ਨੇ ਇੱਕੋ ਸਾਹੇ ਗਿਲਾਸ ਪੀਤਾ,
ਲੈਗ-ਪੀਸ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ,
ਤੇ ਭੇਦ ਖੋਹਲਿਆ :
"ਇਹ ਹੈ ਰੌਸ਼ਨ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਕਾਢ" ਇਉਂ ਬੋਲਿਆ |
ਦੋ ਦੋ ਪੈਗ ਹੋਰ ਚੜਾਏ
ਮਟਨ 'ਤੇ ਦੰਦ ਆਜਮਾਏ
ਹੁਸਨ ਨਾਲ ਹਥ ਗਰ੍ਮਾਏ........
ਪਹਿਲੇ ਗਿਚੀ ਜਿਹੀ ਖੁਰ੍ਕੀ
ਮੁੰਹ ਵਿਚਲੀ ਲੰਘਾ ਬੁਰਕੀ
ਸੋਚ ਕੇ ਕਿਹਾ :
"ਤੇਰਾ ਉੱਤਰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਖੋਪੜ 'ਚ ਲਿਹਾ,
ਕੱਲ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਵੱਜ ਗਈ,
ਗੱਦੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਮੋਹਤਰਮਾ ਸਜ ਗਈ.........ਫੇਰ ?
ਦੂਜੇ ਨਾ ਲਾਈ ਦੇਰ
ਗੋਦੀ 'ਚ ਬੈਠੇ ਹੁਸਨ ਦੀ ਕਰਦਾ ਮੇਰ
ਸੁਣਾ ਦਿਤਾ,
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲਫਜ਼ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰ-ਪਤਨੀ ਬਣਾ ਦਿਤਾ |
ਵੇਟਰ ਸਾਹਬ ਦੀ ਗੋਦੀਓਂ ਉਠੀ,
ਤੇ ਪੈ ਗਈ ਪੁਠੀ,
"ਨਹੀਂ ਸਰਕਾਰ ਨਹੀਂ,
ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਡੀ ਬੇ-ਅਦਬੀ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ |"
ਦੋਵਾਂ ਹਾਕਮਾਂ ਨੂੰ ਹਥਾਂ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਪੈ ਗਈ,
ਇੱਕ ਨਾਰ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬੇ-ਅਦਬ ਕਹਿ ਗਈ |

-----ਇਕਬਾਲ ਗਿੱਲ ------ (29-07-2010)

ਦਵੰਧ ਦੇ ਪਾਰ

ਇਹ ਰੌਲਾ-ਗੌਲਾ,
ਲਫਜਾਂ ਦਾ ਘਾਚ-ਘਚੋਲਾ |
ਕਦੇ ਕਦੇ ਮਨ ਖਿਝਾ ਦਿੰਦੈ,
ਮੈਨੂੰ ਮੋਨ ਹੋਣ ਦੇ ਆਹਾਰ ਲਾ ਦਿੰਦੈ |
ਤਦੇ ਮੈਂ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਦੇ
ਕਤਲ ਹੋਣ ਦੀ ਖਬਰ ਸੁਣਦਾਂ |
ਕਾਤਿਲ ਖਿਲਾਫ਼ ਭੁਗਤਣ ਦੀਆਂ
ਤਰਕੀਬਾਂ ਬੁਣਦਾਂ |
ਉਫ !
ਬੁਧ-ਮੱਟਾਂ ਦਾ ਉਜਾੜਾ,
ਚੁੱਪ ਆਖਰੀ ਲਮਹੇ ਟੁਟਦੀ
ਜਿਓਂ ਨੌਂ ਦਾ ਪਹਾੜਾ |
ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਖਾਸ ਤਰਾਂ ਦੀ ਮੁਸੀਬਤ ਹੈ,
ਤਰਕੀਬਾਂ ਨਾਲ ਇਨਸਾਫ਼ ਮਿਲ ਜਾਏ ਗਨੀਮਤ ਹੈ |
ਖਾਮੋਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਸ਼ੋਰ ਹੁੰਦਾ ਏ,
ਮੋਨ ਲਫਜ਼ ਮੈਂ ਸੋਚਨਾ ਸਚ-ਮੁਚ ਹੀ ਟੁੰਡਾ ਏ |
ਕਿਓਂ ਬੇਕਾਰ ਦੀ ਇਹ ਪੀੜਾ ਸਹੀ ਜਾਵੇ
ਚਲ ਜਾਗਦੇ ਅਖਰਾਂ ਦੇ ਹੱਕ 'ਚ
ਇਕ ਕਵਿਤਾ ਕਹੀ ਜਾਵੇ |
-------ਇਕ਼ਬਾਲ ਗਿੱਲ ----- (03-08-2010)

Sunday, July 18, 2010

ਡਰ

ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਅਕਸਰ
ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਚੌਕ ਵਿਚ
ਟਕਰਦੀ ਏਂ
ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੇਰੇ ਵੱਲ
ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਤਰਾਂ ਦੇਖਦਾਂ
ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਤੇ ਉਰਦੂ ਦੇ ਸ਼ਿਅਰ
ਵਾਂਗ ਹਸਦੀ ਏਂ
ਮੈਂ ਤਕਨਾਂ ਤੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ ਇੱਕ ਸਵਾਲ
ਕਿਥੇ ਮਿਲੇਂਗਾ ?
ਤੈਨੂੰ ਚੰਗਾ ਭਲਾ ਪਤੈ...
'ਤੇਰਾ ਸੁਪਨਸਾਜ਼'
ਤੈਨੂੰ ਰੰਝੇਟੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਮਿਲੇਗਾ
ਕਿਸੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਦਾ ਸੀਰੀ...
ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਖਾਲ ਦੀ ਵੱਟ ਖੋਤਦੇ ਭਗਤੂ ਦੀ ਤਰਾਂ |
ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਹੀਂ
"ਕਾਲਿਆਂ ਹਰਨਾਂ ਰੋਹੀਏਂ ਚੜ੍ਹਨਾ" ਦਾ
ਕੱਟੇ ਨੂੰ ਮਣ ਦੁੱਧ ਜਿੰਨਾਂ ਲੇਸ.........
ਪਿਆਰੀ ਕਵਿਤਾ
ਮੈਨੂ ਤੇਰਾ ਅਸਲੀ ਹਾਸਾ
ਤੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚਲਾ
ਝੂਠਾ ਸਵਾਲ
ਬੜਾ ਤੰਗ ਕਰਦੈ
ਕਿਤੇ ਤੈਨੂੰ ਝੂਠੀ ਨਾ ਕਹਿ ਦੇਵਾਂ
ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਡਰਦੈ |

----ਇਕ਼ਬਾਲ ਗਿੱਲ------

ਸਿਰਲੇਖ ਰਹਿਤ

ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਤੇ ਹੱਥ ਮਾਰ
ਮੈਂ ਅਜਕਲ ਬੜਾ ਹੀ ਖਿਝਨਾ ਵਾਂ,
ਮੇਰੇ ਹਰ ਵਾਰ ਕਲਮ ਹੱਥ ਲਗਦੀ ਏ
ਨਹੇਰਨਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ........
ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੈਂ ਕੁਤਰ ਸਕਾਂ
ਉਹ ਨਹੁੰ
ਜੋ ਇਨਸਾਨੀ ਪੇਟ
ਆਦਮ ਖੋਰ ਜਾਨਵਰ ਵਾਂਗ
ਭੁੱਖ ਲਈ ਪਾੜਨਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ....
ਜਿਨਾਂ ਪਤਾ ਲਗਾ ਲਿਆ ਹੈ ਮੁੱਲ
ਸਾਡੇ ਅੰਦਰਲੇ
ਲੋਹਾ, ਜਿੰਕ, ਤੇ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਪਾਣੀ ਦਾ |
ਇਸ ਕਲਮ ਦਾ ਕੀ ਕਰਾਂ ?
ਇਹ ਤੇ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਗੀ
ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਨੂੰ
ਮੌਤ ਦੀ ਸਜਾ ਸੁਣਾਉਂਦੇ
ਮੁਨਸਿਫ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਵੀ |

-----0------

ਜਿੰਦਗੀ ਨਾ ਸੋਚ
ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਦਰ ਤੇ ਕਦੇ
ਤਮੰਨਾਂ ਵਿਹੂਣਾ ਠੂਠਾ ਰਖਾਂਗਾ,
ਮੇਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾ ਸੁਪਨਿਆਂ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਸੀ
ਨਾ ਮੁਹਬਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਂਝ ਹੋਈ ਹੈ
ਨਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਇਛਾਵਾਂ ਰਹਿਤ
ਹਾਲੇ ਤੇ ਪਥਰ ਨੇ, ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਨੇ,
ਸੋਚ ਹੈ, ਨਾਹਰੇ ਨੇ, ਸਿੱਟੇ ਨੇ,
ਮਾਨਵ ਨਸਲ ਨੇ ਹਾਲੇ
ਪਾਰ ਕਰਨੇ ਕਈ ਪੜਾਅ
ਤਦ ਤੱਕ ਅਲਵਿਦਾ ਆਖਣ ਜਿੰਨੀ ਵੀ ਫੁਰਸਤ ਨਹੀਂ......

------0------

ਜਿਸ ਦਿਨ ਸਾਡੀਆਂ ਕਲਮਾਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ਹੋ ਜਾਣਾ |
ਬੀਬਾ-ਸਾਊ ਉਸ ਦਿਨ ਹੈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਹੋ ਜਾਣਾ |
ਮੁੱਦਤ ਹੋਈ ਗੀਟੇ ਚੁੱਕੀ ਬੱਚੇ ਜੋ ਰਹੀਆਂ,
ਸੋਚਾਂ ਨੇ ਵੀ ਯਕਦਮ ਹੈ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਹੋ ਜਾਣਾ |

------0-------

Wednesday, June 9, 2010

ਅੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ (ਗੀਤ)

ਅੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵਟ ਗਏ ਦਿਲ,
ਮੂੰਹੋਂ ਅਸੀਂ ਬੋਲੇ ਵੀ ਨਹੀਂ |
ਅੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵਟ ਗਏ ਦਿਲ........................

ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੀ ਸਾਂ ਜਿਹਨੂੰ, ਅੱਜ ਉਹ ਹੈ ਮੇਰਾ ਮੀਤ,
ਹੁਣ ਸੁਰ ਹੋਇਆ ਲੱਗੇ, ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਗੀਤ,
ਹੋਇਆ ਵੈਰੀ ਏ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸਾਰਾ,
ਅਸੀਂ ਭੋਰਾ ਡੋਲੇ ਵੀ ਨਹੀਂ |
ਅੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵਟ ਗਏ ਦਿਲ........................

ਦੇਖ ਸੱਜਣਾ ਦਾ ਮੁੱਖ, ਆਵੇ ਮਨ ਤਾਈਂ ਚੈਨ,
ਦਿਨੇ ਰਹੇ ਨੈਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਬੀਤੇ ਸੁਪਨੇ 'ਚ ਰੈਣ,
ਲੱਗੇ ਨਾਲ ਬੈਠਾ ਉਹ ਪਲ-ਛਿੰਨ,
ਭਾਵੇਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲੇ ਵੀ ਨਹੀਂ |
ਅੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵਟ ਗਏ ਦਿਲ........................

ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਜਮਾਲ ਉਹ, ਕਵੀ ਦਾ ਖਿਆਲ ਐ,
ਪਿਆਰ ਉਹਦਾ ਹੁਣ ਮੇਰੀ, ਜਿੰਦ ਦਾ ਸੁਆਲ ਐ,
ਦੁੱਧ ਨੀਰ ਵਾਂਗ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਹੋਏ,
ਕਿਸੇ ਆਕੇ ਘੋਲੇ ਵੀ ਨਹੀਂ
ਅੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵਟ ਗਏ ਦਿਲ........................

ਖ਼ਤ ਆਇਆ ਮਾਹੀ ਵਾਲਾ, ਨਿਰਾ ਟਹਿਕਦਾ ਗੁਲਾਬ,
ਹਰ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਚ ਲੱਗੇ, ਜਿਵੇਂ ਘੁਲੀ ਏ ਸ਼ਰਾਬ,
ਪੁੱਛੇ ਪਿਆਰ ਕੀ ਏ 'ਗਿੱਲ' ਕਿੱਦਾਂ ਹੋਵੇ
ਐਨਾ ਤਾਂ ਉਹ ਭੋਲੇ ਵੀ ਨਹੀਂ
ਅੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵਟ ਗਏ ਦਿਲ........................

ਬੰਸਰੀ

ਬਾਂਸ ਦੀ ਪੋਗਰੀ ਜਦ ਹੋ ਗਈ ਬੰਸਰੀ ।
ਜੰਗਲ ਦੇ ਗਲ ਲੱਗ ਰੋ ਪਈ ਬੰਸਰੀ ।

ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਨੈਣਾਂ ਚੋਂ ਰਾਗ ਸਾਰੇ ਖੋ ਗਏ,
ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜੋ ਗਈ ਬੰਸਰੀ ।

ਦਰਦ ਉਸ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੇ ਹੋਣੇ,
ਫੂਕੀ ਜਦ ਮੈਂ ਤਾਂ ਚੋਅ ਗਈ ਬੰਸਰੀ ।

ਠੱਗਾਂ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂ ਚੁਗਲੀਆਂ ਗਲੀ 'ਚ,
ਚਾਕ ਕੀ ਦੱਸੇ ਕਿਥੇ ਖੋ ਗਈ ਬੰਸਰੀ ।

ਆਪ ਹੁਦਰੀ ਨੂੰ ਨਾਹੀਂ ਮੋੜ ਸਕੇ ਕੁਈ,
ਮੇਰੀ 'ਵਾਜ਼ ਸੁਣ ਕਿਉਂ ਖਲੋ ਗਈ ਬੰਸਰੀ ।

ਹਮਦਰਦ ਸੀ ਜੋ ਨਫਰਤ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗ,
'ਗਿੱਲ' ਦੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੋਹ ਗਈ ਬੰਸਰੀ ।

ਤੂੰ ਸੋਚ

ਕਦੇ ਸੋਚਾਂਗਾ,
ਕਦੇ ਪਰਖਾਂਗਾ
ਅਜ਼ਮਾਵਾਂਗਾ
ਕਦੇ ਹਰਖਾਂਗਾ,
ਹਾਲੇ ਤੇ ਮੈਨੂੰ
ਮੇਰੀ ਇੱਕ ਗਰਾਹੀ ਤੋਂ
ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ....
ਕਦੇ ਤਿਰੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਨੂੰ
ਛੋਹਲਾਂਗਾ,
ਤੂੰ ਕੀ ਚਾਹੁਨੈ ਮੈਂ
ਪੋਹਲਾਂਗਾ,
ਕਦੇ ਆਪਨੇ ਪੰਨੇ ਵੀ
ਖੋਹਲਾਂਗਾ
ਹਾਲੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ
ਮਕਾਰੀ ਤੋਂ
ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ....
ਕੀ ਸੋਚਾਂਗਾ,
ਕੀ ਲੋਚਾਂਗਾ,
ਤੇਰਾ ਵਾਰ ਮੈਂ
ਕਿਸ ਥਾਂ ਬੋਚਾਂਗਾ,
ਹਾਲੇ ਤੇਰੇ ਸੋਚਣ ਵਾਰੀ ਹੈ...

ਨਾਂ


ਕਦੀ ਕਦੀ
ਨਹੀਂ
ਬਹੁਤ ਵੇਰਾਂ
ਮੈਂ ਇਕੱਲਵਾਂਜੇ
ਖੁਦ ਨੂੰ ਸੁਆਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ।
ਪਾਗਲਾਂ ਦੇ ਵਾਂਕਣ
ਗੱਲਾਂ
ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ।
ਗੱਲਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ
ਗੱਲ ਏਨੀ ਦੂਰ ਨਿੱਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,
ਸ਼ੁਰੂਆਤ
ਕਿਉਂ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ
ਸਾਰੀ ਗੱਲ-ਕੱਥ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਹਾਲੇ ਹੀ
ਮੁੜ ਤੋਂ ਫਿਰ
ਉਠਿਆ ਇਹ ਝੱਲ ਸੀ,
ਖੌਰੇ ਕੇਹਾ
ਕੁਲਹਿਣਾ ਪਲ ਸੀ ।
ਖੁਦ ਨੂੰ ਹੀ
ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਪੁੱਛ ਲਿਆ,
ਤੁਸੀਂ ਯਕੀਨ ਨਾ ਕਰੋਗੇ
ਕਿੱਡਾ
ਸਿਆਪਾ ਗਲ ਪਿਆ ।
ਹੁਣ ਤੀਕ ਵੀ ਮੈਨੂੰ
ਇਸ ਦਾ
ਉੱਤਰ ਥਿਆਇਆ ਨਹੀਂ,
ਇੱਕ ਚੱਕਰ 'ਚ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾਂ
ਕੋਈ ਸਿਰਾ ਹੱਥ ਆਇਆ ਨਹੀ ।
ਮੇਰੇ ਇਹ ਲਫਜ਼
ਕਿਸੇ ਝੱਲੇ ਦੀ
ਮਗਜ਼ ਮਾਰੀ ਜਾਣ
ਭੁੱਲ ਜਾਇਓ,
ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ
ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ
ਅਜਿਹਾ ਸੁਆਲ ਨਾ ਪਾਇਓ ।

ਮਾਂ ਦੇ ਗਹਿਣੇ


ਗਲ ਵਿੱਚ ਕੰਠਾ ਕੰਨੀ ਨੱਤੀਆਂ ਪਹਿਨਣ ਦਾ |
ਸਮਾਂ ਕਿਥੇ ਹੈ ਵਾਂਗ ਨਚਾਰਾਂ ਨੱਚਣ ਦਾ |

ਗਹਿਣੇ ਨੇ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਮੁੱਦਤ ਤੋਂ,
ਚੇਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਝਾਂਜਰ ਚੂੜੀ ਛਣਕਣ ਦਾ |

ਪੋਟਾ ਪੋਟਾ ਰਿਸ਼ਵਤ ਖੋਰੀ ਟੁੱਕ ਦਿੱਤਾ,
ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਪਰ ਮੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਵਿਲਕਣ ਦਾ |

ਚੁੱਪ ਕਰੋ ਤੁਸੀਂ ਪਿੰਜਰੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਹਾਲੇ,
ਕੋਈ ਮਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਯਾਰ ਪਰਿੰਦਿਓ ਚਹਿਕਣ ਦਾ |

ਵਿਦਰੋਹੀ ਮੇਰੇ ਲਫਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਮਗੇ ਕਿੱਥੇ,
ਬਣੂ ਸਬੱਬ ਕਦੇ ਹਿੱਕ 'ਚ ਗੋਲੀ ਲਿਸ਼ਕਣ ਦਾ |

ਗਿੱਲ ਤਾਂ ਕਾਗਜ਼ ਤੇ ਅੰਗਾਰੇ ਚਿਣਦਾ ਹੈ,
ਵੱਲ ਨਾ ਉਹਨੂੰ ਆਵੇ ਬਹਿਰ 'ਚ ਲਿਖਣ ਦਾ |

Sunday, April 18, 2010

ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਬਨਾਮ ਮੰਜਿਲ

ਨਦੀ ਨੂੰ
ਉਸ ਕੰਨ 'ਚ ਕਿਹਾ,
ਨਿੱਤ ਪੱਥਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ
ਖਹਿੰਦੈ ਚਹਿਰਾ ਤੇਰਾ ।
ਇਸ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਏ
ਤੂੰ ਝੀਲ ਹੋ ਜਾ,
ਕਿਉਂ ਭਟਕਦੀ ਪਈ ਏਂ
ਇੱਕ ਥਾਂ ਖਲੋ ਜਾ ।
ਤਦੇ ਹੀ ਨਦੀ
ਸਿਰਮੂਧ ਦੌੜੀ,
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਉਸਨੂੰ
ਆਹ ਕੀ ਔੜੀ ?
ਜੰਗਲ ਪਹਾੜ ਲੰਘਦੀ
ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਤੋਂ
ਰਸਤਾ ਨਾ ਮੰਗਦੀ ।
ਸਮੁੰਦਰ 'ਚ ਜਾ
ਖੋ ਗਈ,
ਉਸ ਦੇਖਿਆ
ਨਦੀ ਤਾਂ
ਸਾਗਰ ਹੋ ਗਈ ।
ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ
ਛੱਪੜ ਹੋਈ
ਇਕ ਝੀਲ ਕਿਨਾਰੇ ਬੈਠਾ
ਨਦੀ ਦੀ ਅਕਲ
ਤੇ ਆਪਣੀ ਮੂਰਖਤਾ
ਦਾ ਫਰਕ ਮਿਣਦਾ ਹੈ,
ਠਹਿਰਾਵ ਵਿੱਚ
ਗਾਲ ਦਿੱਤੇ ਵਰੇ ਗਿਣਦਾ ਹੈ ।
ਇਕਬਾਲ ਗਿੱਲ (17-04-2007)

ਇਨਕਲਾਬ

ਤਾਂਬਾ ਭਾਅ ਮਾਰਦੇ
ਕਣਕ ਦੀ ਵਾਢੀ ਕਰਦੇ,
ਆਪਣੇ ਹੀ
ਪਸੀਨੇ ਨਾਲ
ਗਰਮੀਂ 'ਚ ਠਰਦੇ ।
ਸੀਰੀ ਨੂੰ ਪੁਛੋ
ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ ਬਾਰੇ ।
ਜਾਂ
ਲੰਬੜਾਂ ਦੇ ਘਰੇ
ਗੋਹਾ ਕੂੜਾ ਕਰਦੀ,
ਭਾਨੀ ਨੂੰ
ਜੋ ਮਜ਼ਬੂਰੀਆਂ 'ਚ
ਆਪਣਾ
ਸਭ ਕੁਛ ਹਰਦੀ ।
ਲੈਅ-ਕਾਰੀ
ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਫਿਰ
ਰੋੜੀ ਕੁਟਦੇ
ਗੈਂਤੀਆਂ ਨਾਲ
ਸ਼ੜਕਾਂ ਪੁੱਟਦੇ
ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛੋ ??
ਰਿਦਮ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ।
ਕਿਤਾਬ ਘਰਾਂ
'ਚ ਬੈਠ
ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ
ਕਰਨੀ ਬੜੀ ਸੁਖੱਲੀ ਏ,
ਓਹੀ ਮਾਂ
ਜਣੇਪੇ ਦੇ ਦਰਦ ਜਾਣੇਗੀ
ਜਿਸ
ਇਹ ਪੀੜਾ ਝੱਲੀ ਏ ।
ਕਲਮਾਂ ਵਾਲਿਓ
ਅਕਲਾਂ ਵਾਲਿਓ
ਮੌਸਮ ਵਾਢੀਆਂ ਦਾ ਹੈ
ਚਲੋ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਚਲਦੇ ਹਾਂ ।
ਲਫਜ਼ੀ ਕਰਾਂਤੀ ਨੂੰ
ਪਾਸੇ ਧਰ
ਸੱਚਾ ਪਿੜ ਮੱਲਦੇ ਹਾਂ ।
ਇੰਝ ਸ਼ਾਇਦ
ਕਿਤਾਬ ਤੇ
ਲੋਕਾਈ ਦਾ
ਰਿਸ਼ਤਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗਾ,
ਫਿਰ
ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਰਾਖਾ
ਸਾਡੇ
ਬੋਲਾਂ ਨਾਲ ਖਲੋਵੇਗਾ ।
ਕਿਰਤ ਤੇ
ਅਕਲ ਦਾ ਮੇਲ
ਲੋਟੂਆਂ ਦੇ
ਨਾਸੀਂ ਧੂਆਂ
ਲਿਆ ਸਕਦੈ,
ਜਿਹੜਾ
ਅਸੀਂ ਕਿਆਸਿਐ
ਉਹ
ਇਨਕਲਾਬ ਆ ਸਕਦੈ ।
ਮੈਂ ਤਾਂ
ਲਫਜ਼ੀ ਸ਼ਕਰਖੋਰ
ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ ।
ਬੇਲੀ ਹਾਕਾਂ ਮਾਰਦੇ ਨੇ
ਹੁਣ ਹੋਰ
ਨਹੀਂ ਖੜ ਸਕਦਾ ।
ਨਾਲ ਆਉਣੈਂ ???
ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆ ਸਕਦੇ ਹੋ
ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਥੇ ਬੈਠੋ
ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ 'ਤੇ
ਗਲਤੀਆਂ
ਲਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ।
(8th April 2010)

ਅਲੋਚਨਾ

ਰੇਤੇ ਨੂੰ
ਕੋਹਲੂ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਨੂੰ,
ਉਸ ਚੋਂ ਤੇਲ ਕੱਢ
ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਲਾਉਣ ਨੂੰ,
ਬਹੁਤ ਵੇਰਾਂ ਦਿਲ ਕਰਦੈ ।
ਰੇਤਾ
ਸੜਕਾਂ ਤੇ
ਆਵਾਗੌਣ ਘੁੰਮਦਾ
ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਬੁਰਾ ਲਗਦੈ ।
(16-04-2010)

Saturday, April 10, 2010

ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਹੀਰ ਕਸੋਹਣੀ (ਗੀਤ)

ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਹੀਰ ਕਸੋਹਣੀ, ਵਰ ਢੂੰਡਣ ਚੱਲੀ ਸਾਂ ਰਾਂਝਾ |
ਤਨ ਦੀ ਚਾਦਰ ਅੱਧੋ-ਰਾਣੀ, ਮਨ ਮੇਰਾ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ |

ਹਰ ਬਾਬਲ ਧੀ ਵੇਚ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਮਾਹੀ ਨੂੰ ਜੋ ਸੌਦਾਗਰ,
ਬਦ-ਚਲਣੀ ਹੈ ਧੀ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ, ਇਹ ਗੱਲ ਜੇ ਹੋ ਗਈ ਮੁਖਾਗਰ.
ਚੰਮ ਨਾਲ ਚੰਮ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕੀ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਕਿਥੋਂ ਸੁਣਾਂ ਜਾ............
ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਹੀਰ ਕਸੋਹਣੀ.........

ਨਾ ਸੱਸੀ ਜਿਹਾ ਸਿਦਕ ਹੈ, ਕੋਲੇ ਨਾ ਕੋਲੇ ਨੇ ਮਿਲਖ ਜਾਗੀਰਾਂ
ਮੇਰੇ ਪੈਰੀ ਤਾਂ ਪਈਆਂ ਨੇ ਰੀਤਾਂ-ਰਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ੰਜ਼ੀਰਾ,
ਤਨਹਾ ਬੈਠੀ ਸੋਚ ਰਹੀ ਹਾਂ ਕਿਸ ਨਾਲ ਕਰਾਂ ਦਰਦ ਮੈਂ ਸਾਂਝਾ.........
ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਹੀਰ ਕਸੋਹਣੀ.........

ਖਿਆਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਵੀਰੇ ਮੈਨੂੰ, ਚਾਈਂ-ਚਾਈਂ ਡੋਲੀ ਚਾੜ ਰਹੇ ਨੇ,
ਲੱਗੇ ਜਿਉਂ ਉਹ ਚਕਲੇ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਮੇਰੀ ਨੱਥ ਉਤਾਰ ਰਹੇ ਨੇ,
ਐਸੇ ਵਿਦਰੋਹੀ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਨੂੰ, ਕਿਹੜੇ ਖਾਤੇ ਦੱਸ ਉਕਰਾਂ ਜਾ................
ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਹੀਰ ਕਸੋਹਣੀ.........

ਕੋਈ ਕਹੇ ਮੈਨੂੰ ਪੈਰ ਦੀ ਜੁੱਤੀ, ਕੋਈ ਕਹੇ ਰਾਵਣ ਸੰਗ ਸੁੱਤੀ,
ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਨਗਰੀ ਵਿੱਚ, ਮੈਥੋਂ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਹੈ ਕੁੱਤੀ,
'ਗਿੱਲਾ' ਸਭ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਮੈਂ, ਕਿਹੜੀ ਨੁੱਕਰੇ ਲੁਕ ਬੈਠਾਂ ਜਾ.........
ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਹੀਰ ਕਸੋਹਣੀ.........

ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਹੀਰ ਕਸੋਹਣੀ, ਵਰ ਢੂੰਡਣ ਚੱਲੀ ਸਾਂ ਰਾਂਝਾ |
ਤਨ ਦੀ ਚਾਦਰ ਅੱਧੋ-ਰਾਣੀ, ਮਨ ਮੇਰਾ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ |

Sunday, April 4, 2010

ਸੁਪਨਾ ਤੇ ਹਕੀਕਤ

ਰਾਤੀਂ ਮੇਰੇ ਜ਼ਿਹਨ 'ਚ
ਖਿਆਲਾਂ ਦੀ ਬਰਾਤ ਆਈ ਸੀ ।
ਹਰ ਬਰਾਤੀ ਲਫਜ਼ ਨੇ
ਤੁਰਲੇ ਵਾਲੀ ਪੱਗ ਸਜਾਈ ਸੀ ।
ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ
ਸ਼ਾਦੀ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਸੀ,
ਬਰਾਤੀਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹਾਂ ਵਿੱਚ
ਬਿੰਬਾਂ ਦਾ ਭੋਜਨ ਸੀ ।
ਰਾਤ ਬੀਤ ਗਈ,
ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹੁੰਦੀ
ਲੌਸਮਿੰਟ ਸੁਣਾਈ ਪਈ ।
ਮੈਂ ਤਰਭਕ ਕੇ
ਅੱਖ ਖੋਲੀ,
ਘਰ ਵਾਲੀ ਬੋਲੀ,
ਅੱਜ ਫੇਰ ਪੰਜਾਬ ਬੰਦ ਹੈ
ਘਰ ਆਟੇ ਦਾ ਭੋਰਾ ਨਹੀਂ,
ਗਰੀਬ ਕਿਵੇਂ ਦਿਹਾੜੀ ਲੰਘਾਊ
ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਝੋਰਾ ਨਹੀਂ ।
ਮੈਂ ਘਰ ਵਾਲੀ ਵੱਲ
ਬਿੱਟ ਬਿੱਟ ਤੱਕੀ ਗਿਆ,
ਊਂਧ-ਮਧੂਣਾ ਜਿਹਾ
ਸੁਪਨੇ ਤੇ ਹੱਸੀ ਗਿਆ ।
ਹੁਣ ਜਦ ਵਜ਼ੂਦ 'ਤੇ
ਹੋਸ਼ ਛਾ ਰਿਹੈ,
ਹਕੀਕਤ ਬਾਰੇ ਸੋਚ
ਕਲੇਜਾ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਆ ਰਿਹੈ ।
Iqbal gill

Thursday, April 1, 2010

ਕਵਿਤਾ

ਅਛੋਪਲੇ ਜਿਹੇ
ਜਦ ਉਹ
ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆ ਬਹਿੰਦੀ ਏ,
ਅਚਨਚੇਤ
ਨਜ਼ਰ ਮੇਰੀ
ਕਲਮ ਤੇ ਜਾ ਪੈਂਦੀ ਏ ।
ਬਦੋਬਦੀ
ਹੱਥ ਵਰਕ ਆ ਜਾਂਦਾ,
ਸਾਰੇ ਹੀ ਵਜ਼ੂਦ ਤੇ
ਉਨਮਾਦ ਜਿਹਾ ਛਾ ਜਾਂਦਾ ।
ਖੁਦ-ਬ-ਖੁਦ
ਵਿਛ ਜਾਂਦੀਆਂ
ਸਫੇ ਤੇ ਪਟੜੀਆਂ,
ਉੱਤੇ ਖਿਆਲ ਘੁੰਮਦੇ
ਪਾ ਪਾ ਗਲਵੱਕੜੀਆਂ ।
ਜਿੱਥੇ ਜਿੱਥੇ ਪੱਬ ਧਰਦੇ ਨੇ
ਇਬਾਰਤ ਉੱਕਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,
ਉਹ ਮੇਰੇ ਗੋਡੇ-ਮੁੱਢ ਬੈਠੀ
ਗੁੱਝਾ ਮੁਸਕਰਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਮੈਂ ਤੇ ਬਸ
ਉਸ ਇਬਾਰਤ ਨੂੰ
ਗੂੜੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ,
ਫਿਰ ਸਭੇ ਕੁਛ
ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਧਰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ।
ਫਿਰ ਉਹ
ਇਬਾਰਤ 'ਚ
ਰੰਗ ਭਰ ਦਿੰਦੀ,
ਬੇਜਾਨ ਹਰਫਾਂ ਨੂੰ
ਜਿੰਦਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ।
ਮੈੰ ਉਸ ਵੱਲ
ਬਿੱਟ-ਬਿੱਟ ਤਕਦਾ ਰਹਿਨਾਂ,
ਕਵਿਤਾ ਖੁਦ ਨੂੰ
ਆਪੇ ਲਿਖਦੀ ਹੈ
ਬਸ ਏਨਾ ਕਹਿਨਾਂ ।

ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ
ਫੋਟੋ ਵਾਲੀਆਂ
ਟੀ-ਸ਼ਰਟਾਂ ਪਾਉਣ ਨਾਲ
ਆਪਣੇ ਵਾਹਨਾਂ 'ਤੇ
ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ
ਸਟਿੱਕਰ ਲਾਉਣ ਨਾਲ
ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਤਅੱਲਕ ।
ਅਸੀਂ ਸੋਚ ਨਹੀਂ ਰਹੇ
ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ,
ਕੁੱਛ ਚਾਲਬਾਜ ਲੋਕਾਂ ਦੇ
ਫਕਤ
ਖੀਸੇ ਭਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ।
ਅਖੌਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਤੇ
ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਆਫਰ ਆਈ ਸੀ
ਕਿਸੇ ਨੇ 1974 ਲਿਖ ਕੇ
ਕਾਲੀ ਟੀ ਸ਼ਰਟ ਬਣਾਈ ਸੀ
ਰੋਸ ਜਾਹਿਰ ਕਰਨ ਲਈ
ਲਾਗਤ ਮੁੱਲ ਤੇ
ਵੇਚਣ ਦੀ ਦਿੱਤੀ ਦੁਹਾਈ ਸੀ ।
ਦਾਮ ਉਸਦਾ ਸਿਰਫ 350
ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ।
ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ
ਉਹਨੂੰ ਇਹ ਜੁਗਾੜ
100 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਸੀ
ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਪੈਸੇ ਕਿੱਧਰ ਗਏ ?
ਸੁਣਕੇ ਮੇਰੇ ਨੈਣ
ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ ਭਰ ਗਏ ।
ਕਹਿੰਦਾ ਜੀ ਸਾਰੀ ਕਮਾਈ ਦਾ
ਗਰੀਬ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ
ਭੋਜਨ ਛਕਾ ਦਿੱਤਾ ।
ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ
ਨਿੱਕਲੀ
ਉਹਨਾਂ 10 ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ
ਮੈਕਡਾਨਲ ਦਾ ਇੱਕ-ਇੱਕ
ਬਰਗਰ ਖੁਆ ਦਿੱਤਾ ।

Wednesday, March 31, 2010

ਊਟ-ਪਟਾਂਗ

ਹਰ ਗੱਲ ਹਰ ਕਿਤੇ
ਨਹੀਂ ਕਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ,
ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲ ਤੁਸਾਂ ਤੇ ਹੀ
ਕੜਛੀ (?) ਹੈ ਲਾ ਸਕਦੀ ।
ਤੁਸੀਂ ਗਧੇ ਵਾਂਗ
ਕਿਤੇ ਵੀ ਉਆਂ-ਉਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ,
ਹਰ ਬਨੇਰੇ ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ
ਕਾਂ-ਕਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ।
ਤੁਸੀਂ ਆਦਮੀਂ ਹੋ
ਤੁਹਾਡੀ ਇਹ ਆਜਾਦੀ ਨਹੀਂ
ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਹੈ,
ਤੁਹਾਡੇ ਹਰੇਕ ਕਥਨ ਵਿੱਚ
ਸਲੀਕਾ ਤੇ ਅਰਥ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।
ਨਾ ਕਰਿਓ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ
ਭਿੰਡੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ,
ਕੋਈ ਵੀ ਸੱਚ
ਨਾ ਉਕਰਿਓ
ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ।
ਇਹ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਬਸਤੀ ਹੈ
ਕੋਈ ਬੀਆਬਾਨ......? ਜੀ ਨਹੀਂ,
ਜਿੱਥੇ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਿਨਾਂ
ਕੋਈ ਭਗਵਾਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ।
ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਵੀ ਆਖਣੈ
ਪੂੂੂੂੂੂੂਰਾ
ਨਾਪ-ਤੋਲ ਕੇ ਆਖਿਓ,
...............
ਜਰਾ ਗੌਰ ਫਰਮਾਇਓ
ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਆਕਿਓ ।
*ਤੰਬੀ ਪਜ਼ਾਮਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ
ਛੋਟਾ ਭਾਈ ਵੀ,
*ਮੂਨ ਇੱਕ ਜਾਨਵਰ ਵੀ
ਹੈ ਚੰਦ ਵੀ,
ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਅੰਕ
ਤਿਹਾਈ (ਤਿੰਨ) ਵੀ ।
ਮਾਫ ਕਰਿਓ
ਮੈਨੂੰ ਲਗਦੈ
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹੋਂ
ਵਾਂ-ਵਾਂ ਜਾਂ ਕਾਂ ਕਾਂ
ਕੱਢ ਰਿਹਾਂ,
ਆਦਮੀਂ ਦੀ ਤਰਾਂ
ਬੋਲਣਾ ਸਿੱਖਾਂਗਾ
ਬਾਕੀ ਫਿਰ ਲਿੱਖਾਂਗਾ,
ਅੱਜ ਵਾਲਾ
ਊਟ-ਪਟਾਂਗ
ਅਧੂਰਾ ਹੀ ਛੱਡ ਰਿਹਾਂ ।
..................
*ਤੰਬੀ = ਪਜ਼ਾਮਾ (ਪੰਜਾਬੀ), ਛੋਟਾ ਭਾਈ (ਤਮਿਲ)
*ਮੂਨ = ਜਾਨਵਰ ਦਾ ਨਾਂ (ਪੰਜਾਬੀ),ਚੰਦ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), ਤਿੰਨ (ਤਮਿਲ)

Thursday, March 11, 2010

ਯਾਰੀ ਅਸੀਂ ਲਾ ਬੈਠੇ (ਗੀਤ)


ਆਈ ਨਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸਾਨੂੰ ਯਾਰੀ ਅਸੀਂ ਲਾ ਬੈਠੇ
ਸੋਹਲ ਜਿਹੀ ਜਿੰਦੜੀ ਨੂੰ ਦੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਬੈਠੇ ।

ਕਦੇ ਤੂੰ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋਇਆ ਕਦੇ ਮੈਂ ਸੀ ਰੁੱਸ ਗਿਆ,
ਮੌਸਮ ਵਸਲ ਵਾਲਾ ਇੰਝ ਸਾਥੋਂ ਖੁੱਸ ਗਿਆ,
ਧੋਖਾ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਖੁਦ ਤੋਂ ਹੀ ਖਾ ਬੈਠੇ.........
ਆਈ ਨਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸਾਨੂੰ...............

ਚਾਨਣੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਕੀਤੇ,
ਤੋੜ ਨਾ ਨਿਭਾਏ ਬੂਹੇ ਹਿੰਮਤ ਦੇ ਭੇੜ ਲੀਤੇ,
ਹਿਜ਼ਰ ਦੇ ਫੱਟ ਇੰਝ ਸੀਨੇ ਉੱਤੇ ਖਾ ਬੈਠੇ.....
ਆਈ ਨਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸਾਨੂੰ...............

ਆਖਦੇ ਸਿਆਣੇ ਰੱਬ ਵਸਦਾ ਏ ਰੂਹ ਨੇੜੇ,
ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਖੜੇ ਰਹੇ ਜਿਸਮਾਂ ਦੀ ਜੂਹ ਨੇੜੇ,
ਤਾਹਿਉਂ ਸਾਹਵੇਂ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਰੁਤਵਾ ਘਟਾ ਬੈਠੇ
ਆਈ ਨਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸਾਨੂੰ .......................

ਨਾ ਕਰ ਯਾਰ

ਕਿਸੇ ਦੀ ਦੁਖਦੀ ਰਗ 'ਤੇ ਹੱਥ ਧਰ ਹੱਸਿਆ ਨਾ ਕਰ ਯਾਰ ।
ਹੋਛ-ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀ ਹਰ ਗੱਲ ਦੱਸਿਆ ਨਾ ਕਰ ਯਾਰ ।
ਉਹ ਪਤੰਦਰ ਪਤਾ ਨੀ ਕਿਹੜਾ ਵਿੰਗ-ਵਲ ਪਾ ਕੇ ਟੱਕਰੂ,
ਜਿਉਂਦਾ ਰਹਿ ਪਰ ਕਾਲ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਨੱਸਿਆ ਨਾ ਕਰ ਯਾਰ ।
ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੇਰੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰੁੱਤ ਬਹਾਰ ਦੀ ਪਰਤੇ,
ਹਾੜਾ ਵੇ ਹਾੜਾ ਮੈਥੋਂ ਦੂਰ ਤੂੰ ਵਸਿਆ ਨਾ ਕਰ ਯਾਰ ।
ਚੁੱਭ ਜਾਂਦੀ ਏ ਨਛਤਰ ਤੋਂ ਵੀ ਗਹਿਰਾ ਜ਼ਖਮ ਕਰੇਂਦੀ,
ਆਨੀ- ਬਹਾਨੀ ਕਿਸੇ ਤੇ ਤੰਜ ਤੂੰ ਕਸਿਆ ਨਾ ਕਰ ਯਾਰ ।
ਕਾਲਿਓਂ ਚਿੱਟੇ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਤੈਨੂੰ ਹਾਲੇ ਅਕਲ ਨਾ ਆਈ,
ਗੱਲ ਭੋਰਾ ਤੇ ਵਾਂਗ ਤੰਦੂਰ ਤੂੰ ਤਪਿਆ ਨਾ ਕਰ ਯਾਰ ।
ਕੀ ਧਰਵਾਸਾ ਕਿਹੜੇ ਵੇਲੇ ਘੁੱਗੂ ਜਾ ਰੁੱਸ ਜਾਣਾ,
ਚੰਗਾ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਬਕਾਇਆ ਰੱਖਿਆ ਨਾ ਕਰ ਯਾਰ ।

ਦੁਆ

ਬੇ-ਜ਼ੁਬਾਂ ਮੁਹੱਬਤ ਹੈ, ਜ਼ੁਬਾਨ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਏ,
ਯਾ ਖੁਦਾ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਤਾ ਉਮਰ ਚਲਦਾ ਰਹੇ ।
ਮੇਰਾ ਹੱਥ ਤੇਰੇ ਹੱਥ ਹੋਵੇ, ਹੋਵੇ ਇੱਕ ਖਾਹਿਸ਼ ਬਾਕੀ,
ਬੰਦਾ ਤਿਰੀ ਦੀਦੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਆਸਰਾ ਲਭਦਾ ਰਹੇ ।
ਤੇਰੇ ਵਿਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸੱਜਣ ਬੜੇ ਕਰਿਸ਼ਮੇਂ ਦੇਖੀਦੇ,
ਰੇਸ਼ਮੀਂ ਬਿਸਤਰ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਕੰਡਿਆਂ ਜਿਉਂ ਚੁਭਦਾ ਰਹੇ ।
ਹਰਫਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਮਾਲਕਾ ਮੇਰੇ ਅੰਗ ਸੰਗ ਹੀ ਰੱਖ ਸਦਾ,
ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਦਾ ਕੋਈ ਰਾਸਤਾ ਬਣਦਾ ਰਹੇ ।

ਅਰਥ


ਅਰਥਾਂ ਦੇ
ਬਾਰੇ
ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗ
ਦਾਦੇ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਕਿਹਾ
ਅਰਥ
ਕਿਹੜੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਫਸਲ ਹੁੰਦੇ ਨੇ
ਕਿਹੜੀ ਰੁੱਤੇ ਬੀਜੀਦੇ ਨੇ
ਕਿਹੜੀ ਰੁੱਤੇ ਕੱਟੀਦੇ ਨੇ
ਜੇ ਦੋ ਡੰਗ ਦੀ ਰੋਟੀ ਸੌਖੀ ਜੁੜ ਜਾਊ
ਤੇਰੀ ਪੜਾਈ ਲਈ
ਤੇ ਸ਼ਾਹਾਂ ਤੋਂ ਲਿਆ ਕਰਜ਼ਾ ਮੁੜ ਜਾਊ
ਤਾਂ ਤੇ ਆਪਾਂ ਵੀ ਬੀਜ ਲੈਂਦੇ ਆਂ
ਮੈਂ ਫਿਲਾਸਫੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ
ਚਲਦੇ ਖਾਲ 'ਚ ਵਗਾਹ ਮਾਰੀ ਐ
ਅੱਜ ਕੱਲ ਮੇਰੀ ਲਫਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ
ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਰੀ ਐ ।

ਮੈਂ (Ego) ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਚੰਦ ਅਲਫਾਜ਼



ਤੂੰ ਉਕਸਾਵਾ ਦੇ ਰਹੀਂ ਏਂ
ਮੈਂ ਕੁਛ ਕਰ ਜਾਵਾਂ
ਸਾਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੋਈ ਤਾਂ
ਬਾਜ਼ੀ ਕਰ ਸਰ ਜਾਵਾਂ,
ਚਲ ਕੁਛ ਦੇਰ ਲਈ
ਤੇਰੇ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਲਗਦੇ ਆਂ,
ਚਲੋ ਪਤਾ ਤੇ ਲੱਗੇਗਾ
ਕਿਹੜੇ ਵਹਿਣ 'ਚ ਵਗਦੇ ਆਂ ।
ਤੂੰ ਡਾਕਟਰ, ਮਾਸਟਰ ਹੋਣ ਦੇ
ਬੜੇ ਸੁਪਨੇ ਦਿਖਾਏ ਨੇ
ਮੈਂ ਬਣ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ
ਮੇਰਾ ਮਾਸਟਰ ਮੇਰੇ ਯਾਦ ਸੀ,
ਜੋ ਬਚਪਨ ਚ ਮੈਂਨੂੰ
ਕੇਹੀ ਕੋਝੀ ਹਰਕਤ ਕਰਨ ਲਈ
ਕਰਦਾ ਫਰਿਆਦ ਸੀ ।
ਡਾਕਟਰ ਬਨਣ ਤੋਂ ਵੀ ਮੇਰਾ
ਸਰਨ ਲੱਗਿਆ,
ਜਦ ਤੋਂ ਉਹ ਚੁਣਿਂਦਾ
ਗਰਭ ਪਾਤ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆ ।
ਫਿਰ ਤੂੰ ਕਿਹਾ ਚਲ ਨੇਤਾ ਬਣ ਜਾ,
ਵੋਟਾਂ ਸਿਰ ਤੇ ਨੇ
ਬਿਨ ਸੋਚੇ ਠਣ ਜਾ ।
ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ
ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀ ਐ ।
ਜੋ ਤੇਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹਵਾ ਨੂੰ
ਰੋਟੀ ਸਮਝ ਕੇ
ਖਾ ਜਾਂਦੀ ਐ ।
ਅੱਜ ਤੇਰੀ ਸਲਾਹ
ਮੈਨੂੰ ਭਰਮਾ ਗਈ ਹੈ,
ਤੁੱਕ-ਬੰਦ ਤੋਂ ਕਵੀ ਹੋਣ ਦਾ
ਚਸਕਾ ਲਾ ਗਈ ਹੈ ।

ਤੂੰ ਸਮਝ

ਤੂੰ ਸਮਝ
ਮੈਂ ਅਨਭੋਲ ਸਾਂ
ਮੂੰਹ 'ਚ ਬੋਲ ਨਹੀਂ ਸੀ,
ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਵੀ ਸੰਦ
ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ।
ਸਭ ਕੁਛ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆ ਵੀ
ਨਾਕਾਰਾ ਸਾਂ,
ਮੈਂ ਤੈਂ ਸਾਹਵੇਂ ਵਿਚਾਰਾ ਸਾਂ ।
ਕੁੰਭਕਰਨੀ ਨੀਂਦ
ਮਸੀਂ ਟੁੱਟੀ ਏ,
ਤੂੰ ਸਮਝ
ਤੇਰੀ ਕਿਸਮਤ ਫੁੱਟੀ ਏ ।
ਕਿਸਮਤ
ਜਿਸ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ
ਤੂੰ ਬੜਾ ਸਮਝਾਇਆ,
ਪਰ ਮੇਰੇ ਹੁਣ
ਖਾਨੇ 'ਚ ਆਇਆ ।
ਹੁਣ ਤੇਰਾ ਕੀਤਾ
ਸਭ ਖੁੱਲ ਗਿਆ ਏ,
ਸਮਝ ਲੈ
ਤੇਰਾ ਸਮਝਾਇਆ
ਸਾਨੂੰ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਏ ।
ਸਾਨੂੰ ਸਮਝ ਪੈ ਗਈ ਏ
ਗਰੀਬਾਂ ਲਈ
ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਦੀ ।
ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ
ਘੋਲ ਕੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਫੀਮਾਂ ਦੀ ।
ਤੂੰ ਸਮਝ ਲੈ
ਸਮਝਣ ਦੀ ਤੇਰੀ ਵਾਰੀ ਐ ।
ਫਿਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਾਰ
ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਤੋਂ,
ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਪਰਚਮ
ਝੁੱਲਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਐ..................